تأیید دادنامه بدوی مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت اصل خواسته و هزینه دادرسی

تاریخ رای نهایی: 1393/08/28 شماره رای نهایی: 9309970220301149 مرجع صدور: شعبه 3 دادگاه تجدید نظر استان تهران رئیس شعبه 185 دادگاه عمومی حقوقی تهران - نیک بخش مستشاران شعبه 3 دادگاه تجدیدنظر استان تهران خشنودی - امیری

مواد 257 الی 269 و 198 و 519 و 358 و 309 قانون آئین دادرسی مدنی تبصره 6 ماده 96 قانون شهرداری‌ها قانون نحوه تقویم ابنیه املاک و اراضی مورد نیاز شهرداری‌ها ماده 140 قانون مدنی ماده 4 قانون تملک اراضی دولتی مصوب 58 مواد 1 و 2 قانون مسئولیت مدنی

رای بدوی

در خصوص دعوی ن.ر. به ‬وکالت م.ک. به ‬طرفیت شهرداری تهران به خواسته مطالبه بهای روز زمین قطعه 134 جزء پلاک ثبتی 14792/2 مجزی شده از 9722 واقع بخش 12 تهران با جلب نظر کارشناس رسمی به ‬علت تصویب و واقع شدن در طرح مصوب شهرداری به مساحت 350 مترمربع به‬ انضمام کلیه خسارت دادرسی به ‬استناد کپی سند مالکیت و پاسخ استعلام ثبتی 27247-1392/5/29 اداره ثبت جنوب غرب تهران و وکالت‌نامه وکیل بدین توضیح که موکله مالک شش‌دانگ پلاک ثبتی یک قطعه زمین پلاک فوق به مساحت 350 مترمربع می‌باشد و شهرداری کل ملک موکله را بدون رعایت تشریفات قانونی وفق ماده 9 لایحه قانونی نحوه خرید و تملک اراضی متصرف و تبدیل به فضای سبز و جنگل‌کاری آزادگان نموده، بدون اینکه حقوق موکلین را در این خصوص رعایت و پرداخت نمایند. حال با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری به ‬استناد لایحه قانونی نحوه خرید و تملک اراضی و املاک مورد نیاز دولت و شهرداری‌ها الزام خوانده به ‬پرداخت بهای عادله به نرخ روز به انضمام هزینه دادرسی و کارشناسی و حق‌الوکاله وکیل مورد استدعاست. نماینده شهرداری دعوی خواهان را قبل از پیاده شدن روی نقشه 1/2000 و تعیین محل وقوع ملک و نوع کاربری و ارائه دلائل وجود طرح و تصرف و اثبات استحقاق قابل استماع ندانسته و رد خواسته خواهان را خواستار شده است. دادگاه با التفات به اظهارات وکیل خواهان و نظریه کارشناس رسمی در امور ثبتی پلاک را پیاده و کل مساحت 350 مترمربع را واقع در طرح جزء پلاک ثبتی مارالذکر دانسته، و به‌موجب سند مالکیت و پاسخ استعلام ثبتی واصله 27247-1392/5/29 از اداره ثبت جنوب غرب تهران و نقشه 1/2000 مالکیت خواهان و تصرفات شهرداری بر پلاک ثبتی مذکور تهران محرز و مسلم می‌باشد و هرچند تصرف به‌عنوان مالکیت دلیل مالکیت است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود و تصرفی که ناشی از سبب مملک یا ناقل قانونی مندرج در ماده 140 قانون مذکور باشد معتبر است. درحالیکه تصرف ملک توسط شهرداری و تبدیل آن به فضای سبز و درختکاری مدلول قانون ماده 9 اراضی شهری و قانون تملک اراضی رعایت و اعمال نشده است، و به‌علاوه تملک پلاک متنازع‌فیه بر اساس معامله و خرید و فروش صورت نگرفته یا قهراً منتقل نشده تا مالکیت شهرداری در این رقبه مبنای قانونی داشته باشد، خصوصاً اینکه به این اعتبار اجرای طرح (جنگل‌کاری آزادگان) در خصوص پلاک مورد بحث به ‬لحاظ تعلق آن به خواهان و عدم مالکیت شهرداری در آن منافی با حقوق و مالکیت خواهان در پلاک مذکور محسوب می‌شود و تصمیم و اقدام شهرداری چه به‌صورت ایجابی و چه به‌صورت سلبی محکوم به بطلان است و در نتیجه شهرداری موظف بوده اقدامات خود را وفق قانون به انجام رساند والّا تخطی از قانون با توجه به لایحه قانونی خرید اراضی و املاک برای اجرای برنامه‌های عمومی، عمرانی و نظامی دولت مصوب 58 و قانون نحوه تقویم ابنیه املاک و اراضی مورد نیاز شهرداری‌ها مصوب 1370 و آرای شماره 277-81/8/5 و 73-85/5/21 و 446-81/12/4 هیأت عمومی دیوان ‬عدالت ‬اداری شهرداری مکلف بوده که در زمان تصرف بها و قیمت روز ملک را پرداخت، ولی متأسفانه به وظایف قانونی خود عمل ننموده و برخلاف مقررات قانونی به تصرفات غیرقانونی خویش بر اراضی خواهان ادامه داده، و شش‌دانگ ملک را به‌صورت جنگل‌کاری آزادگان و فضای سبز درآورده، که بر طبق تبصره 6 ماده 96 قانون شهرداری‌ها ملک عمومی تلقی و در مالکیت شهرداری قانوناً درآمده است و در نتیجه با تصویب و اجراء طرح، حق شخص نسبت به عین ملک و تصرفات مالکانه واقع در طرح تلف حکمی شده است و مبنای دعوی مطالبه قیمت را قاعده اتلاف و مسئولیت قهری و قانونی ناشی از اتلاف خواهد بود، که بر حسب لایحه قانونی خرید اراضی و املاک برای اجرای برنامه‌های عمرانی عمومی و عمرانی نظامی دولت مصوب 58 و قانون نحوه تقویم ابنیه املاک و اراضی مورد نیاز شهرداری‌ها مصوب 1370 و آرای شماره 277-81/8/5 و 73-85/5/21 و 446-81/12/4 هیأت عمومی دیوان‬عدالت‬اداری شهرداری مکلف بوده که در زمان تصرف بها و قیمت روز را پرداخت کند، اما شهرداری به وظایف قانونی خود عمل ننموده و برخلاف مقررات قانونی مبادرت به تصرف اراضی خواهان نموده و از آنجائی که در زمان تصرف و اجرای طرح جنگل‌کاری حاشیه بزرگراه آزادگان حقوق مالک پرداخت نشده، دیگر مقررات قانونی قوانین مارالذکر در تعیین قیمت مبنی بر ارجاع به هیئت سه نفره جهت برآورد قیمت رعایت نمی‌گردد، بلکه برحسب نظریه شماره 5614/7-85/8/10 اداره حقوقی قوه قضائیه وفق قانون آئین دادرسی مدنی مواد 257 الی 269 اقدام می‌گردد و درنتیجه دادگاه جهت برآورد قیمت ملک مبادرت به قرار ارجاع امر به کارشناسی نموده و کارشناس منتخب به‌موجب نظریه وارده به شماره 2967-1392/10/30 قیمت و بهای روز ملک پلاک ثبتی مرقوم را جمعاً به مبلغ 12/600/000/000 ریال برآورد نموده، و نظریه مذکور به طرفین ابلاغ و مورد اعتراض نماینده شهرداری از لحاظ قیمت واقع و درجهت حفظ حقوق احتمالی آن قرار ارجاع امر به هیئت سه نفره کارشناسان صادر و هیأت منتخب به‬ شرح نظریه پیوست پرونده قیمت عادله زمین به نرخ روز را من جمیع جهات مبلغ آن را دوازده میلیارد و ششصد میلیون ریال برآورد و نظریه مذکور مصون از اعتراض مؤثر و موجه طرفین واقع شده و ایراد نماینده خوانده مشعر بر عدم تعیین محل وقوع ملک و اثبات استحقاق مؤثر در مقام نبوده، زیرا اولاً: بر طبق نظریه کارشناس رسمی امور ثبتی و نقشه یک دو هزارم آن تهیه و پیوست پرونده می‌باشد کل پلاک را در محدوده طرح اعلام که توسط شهرداری منطقه 18 تصرف و جزء جنگل‌کاری آزادگان و فضای سبز می‌باشد و کارشناس رسمی راه و ساختمان در نظریه تقدیمی در بیان حدود اربعه ملک پلاک متنازع‌فیه از سمت شمال به طول 10 متر به قطعه 116 افرازی، از سمت شرق به طول 30 متر به قطعه 135 دوم به طول 5 متر به خیابان متری، از سمت جنوب به طول 10 متر به قطعه 153 افرازی، و از سمت غرب به طول 35 متر به پلاک 9636 جمعاً به مساحت 350 مترمربع است و کل ملک به‌صورت جنگل‌کاری آزادگان و فضای سبز درآمده و در تصرف شهرداری می‌باشد. ثانیاً: نظر به اینکه صلاحیت دیوان‬ عدالت‬ اداری طبق تبصره یک ماده 13 قانون اخیرالذکر صرفاً از لحاظ انطباق یا عدم انطباق اقدامات و اعمال تصدی شهرداری راجع به تصویب و اجرای طرح با قانون از جهت شکلی در امور غیرتوافقی است، و اثبات استحقاق زمانی است که مالکین به اصل تصمیم شهرداری در مورد تملک شکایت دارند و به تبع تصمیمات و اقدامات آن‌ها مدعی ورود خسارت و مطالبه آن است در این‬ صورت طبق بند یک ماده یاد شده از قانون دیوان ‬عدالت ‬اداری خواهان باید ابتداً در خصوص تصمیمات و اقدامات واحد دولتی مورد نظر به دیوان ‬عدالت ‬اداری شکایت کند و استحقاق خود را از طریق دیوان اثبات کند و پس از ارائه مدرک کافی مبنی بر تصدیق دیوان از دادگاه الزام خوانده به پرداخت خسارات وارده را مطالبه کند و ملک متنازع‌فیه در تملیک و تصرف شهرداری قرار گرفته باشد و اما اگر نسبت به اصل تصمیمات و اقدامات شهرداری در بند یک ماده 13 قانون دیوان‬ عدالت ‬اداری اعتراضی نباشد. یعنی خواهان قبول دارد که زمین ملکی وی در طرح عمومی تعریض بزرگراه و حاشیه جنگل‌کاری قرارگرفته و اقدام شهرداری را ناصواب نمی‌داند ولیکن صرفاً بهای ملک تصرف شده را مطالبه دارد در این صورت نیازی به تصدیق دیوان نیست و تبصره یک ماده 13 قانون مذکور منصرف از این مورد است. و مرجع صالح جهت تعیین خسارت و قیمت روز محاکم حقوقی خواهد بود. و اداره کل حقوقی قوه قضائیه نیز در نظریه شماره 1736/7 مورخ 1376/4/12 آورده است: «شکایات و دعاوی علیه شهرداری یا غیره تحت عنوان مطالبه خسارت ناشی از تخریب و تجاوز در دادگاه‌های عمومی قابل رسیدگی می‌باشد و تشخیص و ثبوت تخلف از قوانین یا عدم تخلف از قوانین توسط قاضی رسیدگی‌کننده به پرونده به ‬عمل خواهد آمد و مراجعه ابتدائی به دیوان‬ عدالت ‬اداری ضرورتی ندارد». فلذا اجرای طرح محرز و مسلم بوده و تقدیم دادخواست به دیوان ‬عدالت ‬اداری جهت اثبات استحقاق خود وجاهت قانونی نداشته و تحصیل حاصل و امری بیهوده تلقی می‌گردد. ثالثاً: موضوع از مصادیق شکایات و تظلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی نسبت به تصمیمات و اقدامات شهرداری‌ها نبوده بلکه بر اساس تصرف و تخریب ملک موصوف و قرار گرفتن آن در طرح جنگل‌کاری آزادگان بهای عادله آن مورد مطالبه قرار گرفته است و در مانحن فیه شهرداری تهران مبادرت به تصرف ملک و احداث فضای سبز اقدام نموده است. بدون اینکه دلیلی ارائه نماید بر اساس کدامیک از اسباب تملک ماده 140 قانون مدنی و قانون تملک اراضی زمین شهری یا دولت و شهرداری‌ها یا قوانین اموال دولتی و یا احکام حکومتی مورد نیاز شهرداری‌ها ملک متنازع‌فیه را تصرف و تبدیل به بزرگراه و جنگل‌کاری نموده و از آن بهره‌برداری می‌کند و شرایط و چگونگی تصرف ملک توسط شهرداری متعارف و مرسوم و معمول و قانونی نیست و با واقعیت جامعه و عرف معمول هماهنگی ندارد. بنابراین با توجه به جهات و مبانی تشخیص هیأت کارشناسی که به‬ طور صریح و منجز و قطعی بیان گردیده و بر نظریه مزبور ایراد و خدشه‌ای وارد نیست و چون نظریه هیأت کارشناسی از حیث تعیین قیمت زمین مباینتی با اوضاع و احوال مسلم قضیه نداشته و موجبی جهت عدم متابعت از آن به‬ نظر نمی‬‌رسد و با اوضاع‌واحوال محقق و معلوم قضیه هم مخالفتی نداشته و برای دادگاه قابل متابعت می‌باشد، و فحوای اظهارات خوانده با نظریه کارشناس مطابقت ندارد و با این وصف موجبی برای عدول از آن نبوده و ملاک اعتبار و استناد برای دادگاه قرار می‌گیرد و با واقع شدن کل پلاک ثبتی در طرح جنگل‌کاری آزادگان و احراز نیاز و تصرف و تملک شهرداری در ملک مالک مطابق ماده 4 قانون تملک اراضی دولتی مصوب 58 شهرداری متعهد به پرداخت بهای اراضی اشخاص واقع در طرح گردیده و دلیلی بر پرداخت بهای اراضی مورد تملک خود ارائه ننموده است و طرفین توافقی نسبت به مبلغ مذکور ندارند. فلذا دادگاه دعوی خواهان را وارد تشخیص و مستنداً به قانون تملک اراضی دولتی مصوب 58 و شهرداری‌ها مصوب 70 و قانون تعیین تکلیف اراضی واقع در طرح و ماده‌واحده الحاق یک تبصره به ماده یک لایحه قانونی تملک اراضی مصوب 86 و مواد 198 و 519 قانون آئین دادرسی مدنی و مواد 1 و 2 قانون مسئولیت مدنی حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ 12/600/000/000 ریال بابت بهای مساحت 350 مترمربع جزء پلاک ثبتی فوق‌‬الاشعار به‌عنوان اصل خواسته و مبلغ 378/000/000 ریال بابت هزینه دادرسی و مبلغ 120/000/000 ریال بابت حق‌الوکاله وکیل و مبلغ 17/000/000 ریال بابت هزینه کارشناسی در حق خواهان صادر می‌گردد. ضمناً خواهان مکلف است قبل از اجرای حکم مبلغ 376/800/000 ریال بابت تمبر دادرسی و به‌علاوه تمبر مالیاتی وکلا ابطال نمایند. رأی صادره حضوری و ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در محاکم محترم تجدیدنظر استان تهران می‌باشد.
رئیس شعبه 185 دادگاه عمومی حقوقی تهران - نیک بخش

رای دادگاه تجدید نظر

 تجدیدنظرخواهی شهرداری تهران (منطقه...) به‬ طرفیت خانم ن.ر. نسبت به دادنامه شماره 930300 مورخ 93/4/15 صادره از شعبه 185 دادگاه عمومی تهران که به‌موجب آن حکم به محکومیت شهرداری تهران به پرداخت مبلغ 12/250/000/000 ریال بابت بهای روز 350 مترمربع قطعه 115 جز پلاک ثبتی 2/14773 مجزی شده از 9722 واقع در قریه یافت‌آباد معروف به نوروزآباد بخش 12 تهران به انضمام هزینه دادرسی و حق‌الوکاله وکیل و هزینه کارشناسی صادر شده است حاوی دلایل و جهات قانونی در پذیرش و منطبق با ماده 348 قانون آئین دادرسی مدنی نمی‌باشد نظریه هیأت کارشناسی مورد تعرض مؤثر واقع نگردیده و با اوضاع‌واحوال محقق و مسلم مندرج در پرونده انطباق دارد مالکیت خواهان بدوی هم حسب استعلام ثبتی محرز می‌باشد در نحوه رسیدگی و استنباط قضایی دادگاه بدوی ایراد اساسی که موجبات نقض را فراهم کند مشهود نیست لذا ضمن رد تجدیدنظرخواهی به ‬استناد ماده 358 قانون آئین دادرسی مدنی دادنامه تجدیدنظرخواسته را تأیید می‌نماید. رأی قطعی است.
مستشاران شعبه 3 دادگاه تجدیدنظر استان تهران
 خشنودی - امیری
رأی تصحیحی
در خصوص دادنامه شماره 1149 مورخ 93/8/28 این دادگاه متضمن صدور حکم به رد تجدیدنظرخواهی شهرداری تهران (منطقه ...) نسبت به دادنامه شماره 300-930 مورخ 93/4/15 شعبه 185 دادگاه عمومی حقوقی تهران می‌باشد با عنایت به اینکه در حین نگارش رأی اشتباه قلمی باعث شده است شماره پلاک ملک متنازع‌فیه مبلغ محکوم به موضوع رأی معترض‌عنه و ارزش روز ملک به اشتباه درج شود لذا بنا به مراتب فوق به ‬استناد ماده 309 قانون آئین دادرسی مدنی رأی به تصحیح دادنامه شماره 1149- 93/8/28 این دادگاه از حیث شماره پلاک ملک متنازع‌فیه از «قطعه 115 جز پلاک ثبتی 2/14773 مجزی شده از 9722 واقع در قریه یافت‌آباد به «قطعه 134 جز پلاک ثبتی 2/14792 مجزی شده از 9722 واقع در بخش 12 تهران» و مبلغ محکوم‌‬به موضوع دادنامه بدوی از «مبلغ 12/250/000/000 ریال» به مبلغ « 12/600/000/000 ریال» تصحیح می‌شود این رأی قطعی بوده ارائه رونوشت از رأی اصلی بدون رأی تصحیحی ممنوع می‌باشد.
 مستشاران شعبه 3 دادگاه تجدیدنظر استان تهران
 خشنودی – امیری