پرونده مطالبه بهای روز ملک واقع در طرحهای عمرانی شهرداری، نمونه پرونده صلاحیت دادگاههای عمومی نسبت به دعوای مطالبه بهای ملک از شهرداری
نقض دادنامه بدوی و اعاده پرونده به دادگاه صادرکننده قرار
تاریخ رای نهایی: 1391/12/27
شماره رای نهایی: 9009970221501593
مرجع صدور: شعبه 15 دادگاه تجدید نظر استان تهران
رئیس شعبه 185 دادگاه عمومی حقوقی تهران - نیک بخش
رئیس شعبه 15 دادگاه تجدیدنظر استان تهران- مستشار دادگاه
عشقعلی – محمدی
اصل 156 و 173 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
ماده 11 قانون دیوان عدالت اداری
رأی وحدت رویه شماره93-مورخ 80/3/27 و 199-87/3/26 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
ماده 2 و 19 و 353 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی
رای بدوی
در خصوص دعوی 1-ر. 2-ح. هر دو ک. با وکالت آقای ن.ع. به طرفیت و. به خواسته مطالبه بهای روز ملک پلاک ثبتی15623/2 بخش 12تهران به مساحت 795 مترمربع با جلب نظرکارشناس رسمی به انضمام کلیه خسارت دادرسی به استناد سند مالکیت و پاسخ استعلام ثبتی 10387-1390/3/25 اداره ثبت جنوب غرب تهران و تصویر نامه شماره 664-ت مورخ 1371/4/24 و وکالتنامه وکیل و عنداللزوم جلب نظر کارشناس. نظر به فحوای اظهارات وکیل، خواهان دارای ملک و مغازه بوده و شهرداری بدون این که بهای ملک را پرداخت کند آن را متصرف و تخریب و درحال حاضر در طرح تعریض جاده و پارک قرارگرفته است و نماینده شهرداری دعوی خواهان را قبل از پیاده شدن روی نقشه 2000/1 و تعیین محل وقوع ملک و ارائه دلائل وجود طرح و اثبات استحقاق، قابل استماع ندانسته و دادگاه با التفات به مراتب و این که حق مالکیت از ابتدائیترین حقوق انسانها بوده و سلب این حق شرعاً و قانوناً جائز نمیباشد و درصورتی که اعمال این حق به جهتی مورد تحدید و یا تضییع قرارگیرد صاحب حق میتواند مطابق قواعد شرعی و مقررات قانونی درصدد احقاق حق برآید و چون طبق نظامات مملکتی برای احقاق حقوق افراد جامعه مراجعی به موجب قانون اساسی و قوانین موضوعه مملکتی تشکیل میگردد به صراحت اصل 156 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قوه قضائیه مرجع رسیدگی به تظلمات و تعدیات و شکایات و احیاء حقوق عامه بوده و مطابق اصل173 قانون اساسی رسیدگی به تظلمات و اعتراضات مردم نسبت به مأمورین یا واحدهای دولتی در دیوان عدالت اداری که جزئی از قوه قضائیه است انجام میگردد که صلاحیت و حدود اختیارات دیوان به صراحت مفاد ماده 11 قانون دیوان عدالت اداری که در اجراء اصل173 قانون اساسی وضع و تصویب گردیده است رسیدگی به شکایات و تظلمات و اعتراضات اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی خصوصاً از تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی و مأموران آنها و یا خودداری شهرداریها از انجام وظایف و تکالیف قانونی و اداری و اجرائی مربوط در صلاحیت دیوان عدالت اداری میباشد و طبق تبصره یک ماده 11 قانون اخیر الذکر پس از رسیدگی به تخلفات از حیث نقض قوانین و مقررات و یا مخالفت با آنها و تصدیق دیوان عدالت دائر بر وقوع تخلف از طرف شهرداری تعیین میزان خسارت وارده به مدعیان خصوصی با دادگاه عمومی است. بنابر این وفق بند الف ماده 11 قانون مارالذکر و رأی وحدت رویه شماره93-مورخ 80/3/27 و 199-87/3/26 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری مرجع صالحه در زمینه تملک اراضی و املاک واقع در طرحهای دولتی وشهرداریها و همچنین صدور رأی دراساس استحقاق و یا عدم استحقاق مالکین اراضی و املاک و سرقفلی به دریافت معوض و یا بهای اراضی و املاک و سرقفلی واقع در طرح شهرداریها دیوان عدالت اداری میباشد و چون رسیدگی به دعوی خواهان مستلزم صدور حکم در خصوص اساس استحقاق اشخاص به دریافت بهای ملک مورد ترافع میباشد و چنین حکمی از سوی دیوان عدالت اداری درباره محل مورد بحث اصدار نیافته است، از این رو طرح دعوی خسارت در دادگاه عمومی قبل از رسیدگی و تصدیق دیوان عدالت با توجه ماده 19 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی و قیاس اولویت، قابلیت استماع و رسیدگی ندارد و نظر به این که هیچ دادگاهی نمیتواند به دعوایی رسیدگی کند مگر این که شخص یا اشخاص ذینفع رسیدگی به دعوی را مطابق مقررات قانون درخواست نموده باشند. فلذا دادگاه با التفات به مراتب فوق دعوی خواهان را به کیفیت مطروحه قابل استماع ندانسته و مستنداً به ماده 2 و 19 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی قرار عدم استماع دعوی صادر مینماید. رأی صادره حضوری و ظرف 20 روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در محاکم محترم تجدیدنظر استان تهران میباشد.
رئیس شعبه 185 دادگاه عمومی حقوقی تهران - نیک بخش
رای دادگاه تجدید نظر
در خصوص تجدیدنظرخواهی ن.ع. به وکالت از ح. و ر. هر دو ک. به طرفیت و. نسبت به دادنامه شماره 283 مورخه 90/5/29 در پرونده کلاسه 900232 صادره از شعبه 185 دادگاه حقوقی تهران که به موجب آن قرار عدم استماع دعوی تجدیدنظرخواه به خواسته مطالبه بهای روز ملک پلاک ثبتی 15623/2 بخش تهران به مساحت 795 مترمربع به انضمام خسارات دادرسی صادر گردیده و دادنامه مزبور پس از ابلاغ در مهلت مقرر قانونی مورد تجدیدنظرخواهی واقع و به این شعبه ارجاع شده است. از بررسی محتویات پرونده، اعتراض وارد است زیرا با توجه به رویه موجود و با عنایت به اینکه مطالبه بهای روز ملک از امور ترافعی بوده و رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاههای عمومی و حقوقی بوده؛ لذا به تجویز ماده 353 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی دادنامه تجدیدنظرخواسته نقض و پرونده جهت رسیدگی ماهوی به دادگاه صادرکننده قرار اعاده میگردد.
رئیس شعبه 15 دادگاه تجدیدنظر استان تهران- مستشار دادگاه
عشقعلی – محمدی