محدوده نظارت شورای نگهبان، محدود شد
داتیکان: پس از پرونده مینو خالقی، منتخب اصفهان و حوادث و حواشی که پس از آن شکل گرفت، ضرورت بررسی این مسئله در مجلس نمایندگان مردم ضروری می‌نمود. سرانجام مجلس ایران در جلسه علنی امروز خود، چهارشنبه ۲۷ مرداد ۱۳۹۵شاهد بحث و بررسی درمورد موضوع مهم کلیات و جزئیات طرح استفساریه قانون انتخابات بود و نمایندگان با شنیدن دیدگاه‌های موافق و مخالف، سرانجام با تصویب کلیات و جزئیات طرح استفساریه قانون انتخابات محدوده نظارت شورای نگهبان در انتخابات مجلس را تعیین کردند.
به گزارش داتیکان، نمایندگان در نشست علنی امروز (چهارشنبه، 27 مردادماه) مجلس شورای اسلامی با کلیات طرح استفساریه ماده (73) و تبصره (3) ماده (52) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی با 129 رأی موافق، 63 رأی مخالف و 12 رأی ممتنع از مجموع 228 نماینده حاضر در جلسه موافقت کردند.
مطهری در موافقت با طرح استفساریه موادی از قانون انتخابات مجلس:
اسناد واصله جدید در خصوص منتخبان مردم بعد از اعلام نتیجه انتخابات در مجلس بررسی شود
نایب رئیس مجلس شورای اسلامی معتقد است برای حفظ آبروی منتخبان مردم لازم است اسناد جدیدی که در خصوص صلاحیت آنها بعد از اعلام نتیجه ارائه می‌شود از سوی مجلس بررسی شود و محدوده کار شورای نگهبان تا زمان اعلام نتیجه انتخابات باشد. به علی مطهری در نشست علنی امروز (چهارشنبه 27 مرداد ماه) مجلس شورای اسلامی، در جریان بررسی طرح استفساریه ماده 73 و تبصره 3 ماده 25 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی در موافقت با این طرح گفت: در جریان انتخابات در یک حوزه انتخابیه که نتیجه آن به تأیید شورای نگهبان رسیده و هیچ تخلفی مثل خرید آراء صورت نگرفته نباید صرفا به علت یکی از سوابق منتشر شده آرای منتخب مردم را باطل اعلام کرد که این بی‌احترامی به منتخب مردم است.
نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه با تأکید بر اینکه این استفساریه صرفا برای حل مشکل یک شخص نیست، گفت: در انتخابات بعد ممکن است این اشکال به وجود بیاید و اشکال این موضوع از آنجا است که قانون آئین‌نامه داخلی مجلس ابهام دارد که اکنون نیاز به تفسیر آن دیده شده و عمده این اختلاف بین محدوده کاری مجری و ناظر انتخابات است.
وی افزود: اکنون قانونگذار برای احترام به رأی مردم گفته که اگر مدرک جدیدی به هیأت نظارت در خصوص یکی از منتخبان مردم داده شد این اسناد و مدارک باید به مجلس رفته و در زمان بررسی اعتبارنامه‌ها صلاحیت منتخبان مردم از سوی مجلس و سایر منتخبان مردم بررسی شود که در صورت صلاحدید می‌توان فرد را حذف کرد یا اجازه ادامه کار به او داد البته این در صورتی است که آرای نماینده با تخلفاتی مثل خرید رأی یا تهدید صورت نگرفته باشد که این موضوع از این دستور خارج است.
نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان خاطر نشان کرد: از این رو 2 سوال در طرح استفساریه آمده که به آن پاسخ داده شده که این کار باعث حفظ آبروی منتخبان مردم می‌شود.
سلیمی: در اخطار قانون اساسی خود، عدم تطبیق طرح استفساریه قانون انتخابات مجلس را مطابق با قانون اساسی دانست و به آن انتقاد کرد. لاریجانی، رئیس مجلس انتفاد او را وارد ندانست و اظهار کرد: اشکالی از نظر قانون اساسی وجود ندارد
علیرضا سلیمی در نشست علنی امروز (چهارشنبه 27 مرداد ماه) صحن علنی مجلس شورای اسلامی، در اخطار قانون اساسی با استناد به اصل 98 و 99 گفت: شورای نگهبان موظف به نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان، مجلس شورای اسلامی، ریاست جمهوری و شوراهای اسلامی شهر و استان است و طبق اصول مذکور این نظارت مطلق و در همه مراحل انتخابات است.
نماینده مردم محلات و دلیجان در مجلس شورای اسلامی با طرح این سوال که آیا مجلس می‌تواند در خصوص طرح مذکور ورود پیدا کند یا خیر، گفت: شورای نگهبان قانون را تفسیر کرده و نظارت بر همه مراحل را مربوط به خود می‌داند. در اتفاقات اخیر نیز شورای حل اختلاف بین قوا بر همین موضوع رأی داد.
عضو هیأت رئیسه کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس دهم یادآور شد: با توجه به وظیفه نظارتی مطلقه شورای نگهبان به نظر می‌رسد طرح استفساریه ماده 73 و تبصره 3 ماده 52 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی با اصل 110 قانون اساسی نیز مغایرت دارد.
دکتر علی لاریجانی در پاسخ به اخطار این نماینده گفت: مجلس نیز پیش از این به این موضوعات ورود کرده است البته اینکه نظارت بر انتخابات طبق اصل 98 بر عهده شورای نگهبان است، روشن است. همچنین در اصل 99 نشان می‌هد نظارت بر انتخابات مجلس شورای اسلامی یا ریاست جمهوری بر عهده شورای نگهبان بوده و در آن تردیدی نیست.
رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه شورای نگهبان نظارت خود را استصوابی می‌داند گفت: این به معنی قانونمند نبودن طرح مذکور نیست. قانون برای زمان نظارت، بررسی شورای نگهبان، هیأت مرکزی و ارائه اظهارنظرها و پیشنهادها تعیین تکلیف کرده است و طرح مذکور از نظر قانون اساسی اشکالی ندارد.
حاجی دلیگانی مخالف دیگر این این طرح، در مخالفت با طرح استفساریه قانون انتخابات مجلس گفت:
نظارت استصوابی شورای نگهبان باید باقی بماند
حسینعلی حاجی دلیگانی در نشست علنی امروز (چهارشنبه، 27 مردادماه) مجلس شورای اسلامی در مخالفت با طرح استفساریه (ماده 73 و تبصره 3 ماده 52) قانون انتخابات مجلس گفت: براساس قانون اساسی نظارت شورای نگهبان یک نظارت استصوابی است و در هر شرایطی می‌تواند اعمال شود.
نماینده مردم شاهین شهر و میمه در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: چند اشکال وارد شده است که پس از اعتراض نامزد انتخاباتی به رد صلاحیتش دیگر این نامزد نمی‌تواند اعتراض کند این در حالی است که موضوع تنها به رد صلاحیت شخصیت محدود نمی‌شود بلکه نظر شورای نگهبان در خصوص روند کلی انتخابات نیز است.
حاجی دلیگانی افزود: سالم بودن رأی انتخاباتی بر اساس قانون به تشخیص ناظر تعیین شده است بنابراین در این خصوص نمی‌توان پیش داوری کرد و سالم بودن آراء در بررسی‌های جامع تشخیص داده می‌شود.
وی ادامه داد: هر زمانی که اشکالات و مستندات جدیدی ارائه شود شورای نگهبان می‌تواند تا زمانی که فرد به مجلس نیامده براساس اشکالات محرز شده فرد را رد صلاحیت کند و نباید فراموش کرد که در دوره اخیر نیز اعتبارنامه نمایندگان به صورت یکجا تائید شد.
حاجی دلیگانی گفت: همانطور که اصل ولایت فقیه مورد قبول تمامی نمایندگان مجلس شورای اسلامی است باید نظارت استصوابی شورای نگهبان را نیز قبول داشت بنابراین به این استفساریه رأی منفی بدهیم تا مشکلی در روند انتخابات به وجود نیاید.
کوهکن یکی دیگر از نمایندگان مجلس در انتقاد به این طرح ، در اخطار قانون اساسی گفت:
تسری دادن تخلف یک فرد به سایر منتخبان تفسیر درستی نیست
نماینده مردم لنجان در مجلس گفت: تسری دادن تخلف یک شخص به کل انتخابات در حوزه‌های انتخابیه‌ای که بیش از یک نماینده دارند اشتباه است و این موضوع مورد ایراد شورای نگهبان قرار خواهد گرفت.
محسن کوهکن در نشست علنی امروز (چهارشنبه 27 مرداد ماه) مجلس شورای اسلامی، درجریان بررسی طرح استفساریه قانون انتخابات مجلس در اخطار قانون اساسی، گفت: بر اساس اصول 19،22،40 و 43 قانون اساسی بخش دوم استفساریه مطرح شده دارای ایراد است.
نماینده مردم لنجان در مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: بر اساس صحبت‌های آقای مطهری اگر شخصی در انتخابات تخلف داشته باشد در شهرهایی که بیش از یک نماینده دارند مانند تهران تخلف اثبات شده از یک فرد باعث می‌شود نتیجه انتخابات برای 29 نفر دیگر در حوزه انتخابیه تهران مشکل‌ساز شود و این موضوع باعث می‌شود حیثیت افراد انتخاب شده نیز زیر سوال برود و از طرفی هزینه‌های مالی انجام شده توسط افراد برگزیده نیز بی‌اثر شود.
کوهکن افزود: بهتر است تفسیر بیان شده در خصوص طرح استفساریه انتخابات مجلس در قالب دو تفسیر مطرح می‌شد بنابراین تسری دادن ابطال انتخابات یک شخص به کل انتخابات در حوزه‌های انتخابیه‌ای که بیش از یک نماینده دارند اشتباه است و این موضوع مورد ایراد شورای نگهبان قرار خواهد گرفت البته تفسیر عطف به ما سبق نمی‌شود بنابراین بحث جناحی یا سیاسی نیست و بخش اول تفسیر صحیح است.
دکتر لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در پاسخ به اخطار محسن کوهکن گفت: اخطار شما قابل تأمل است به دلیل اینکه تسری دادن تخلف یک فرد به سایر منتخبان باعث سوء استفاده دیگران می‌شود و شورای نگهبان کل انتخابات را باطل می‌کند اما در حال حاضر بحث کلیات مطرح است و در جزئیات بررسی طرح مذکور به اخطار شما توجه خواهد شد.
وسرانجام نمایندگان در صحن علنی امروز مجلس پس از شنیدن دیدگاه‌های موافق و مخالف، کلیات و جزئیات طرح استفساریه قانون انتخابات را تصویب کردند و با این تصویب حریم نظارت و دخالت شورای نگهبان مشخص شد.
نمایندگان در جریان بررسی جزئیات طرح استفساریه ماده (73) و تبصره (3) ماده (52) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی با بخش یک این طرح با 122 رأی موافق، 47 رأی مخالف و 6 رأی ممتنع از مجموع 228 نماینده حاضر در جلسه موافقت کردند.
گفتنی است نمایندگان با ارجاع بخش دو طرح استفساریه ماده (73) و تبصره (3) ماده (52) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی به کمیسیون به دلیل ابهام در این بخش با 144 رأی موافق، 30 رأی مخالف و 3 رأی ممتنع از مجموع 227 نماینده حاضر در جلسه موافقت کردند.
براین اساس در بند یک طرح استفساریه ماده (73) و تبصره (3) ماده (52) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی آمده است: با توجه به مفاد تبصره (3) ماده (52) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب 7/9/1378 و اصلاحات بعدی آن مبنی بر اینکه پس از اعتراض نامزد انتخابات به رد صلاحیت خود از سوی هیات مرکزی نظارت، شورای نگهبان بیست روز پس از اظهارنظر هیات مرکزی نظارت «نظر قطعی و نهائی» خود را در خصوص تائید یا رد صلاحیت داوطلبان به وزارت کشور اعلام خواهد نمود، آیا پس از رأی سالم مردم به یک منتخب، شورای نگهبان می‌تواند صلاحیت او را بعد از تائید صلاحیت رد کند و به این وسیله آراء او را باطل نماید؟
پاسخ:
خیر. پس از اعلام نظر قطعی و نهائی شورای نگهبان در مهلت بیست روزه مذکور در تبصره (3) ماده (52) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی درباره صلاحیت یک نامزد انتخابات و بعد از انتخابات او با رأی سالم مردم، این شورا نمی‌تواند اظهارنظر مجددی درباره صلاحیت آن نامزد یا منتخب داشته باشد و چنانچه مدارک جدیدی درباره او به شورا رسیده باشد، این مدارک طبق ماده (30) قانون آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی در زمان بررسی اعتبارنامه‌های منتخبان مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.
در بند دو طرح مذکور که به کمیسیون ارجاع شده است آمده: آیا عبارت «ابطال انتخابات» در ماده (73) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب 7/9/1378 و اصلاحات بعدی آن صرفا ناظر به کل حوزه انتخابیه است یا می‌تواند ناظر به هریک از منتخبان نیز باشد؟
پاسخ:
منظور قانونگذار از عبارت «ابطال انتخابات» مندرج در ماده (73) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب 7/9/1378 و اصلاحات بعدی آن صرفا ناظر به کل حوزه انتخابیه است و نمی‌توان آرای برخی از منتخبان را بعد از اعلام صحت انتخابات آن حوزه ابطال کرد.