تمدید داماتو، ناقض برجام نیست
داتیکان: یک حقوقدان در گفتگوی با عصر ایران، درباره تمدید تحریمهای داماتو و نسبت آن با برجام گفت: صرف تمدید داماتو نقض برجام از سوی آمریکا نیست. رئیس جمهور ایالات متحده پس از اجرایی شدن برجام طی دستور اجرایی 13716 در 16 ژانویه 2016 دستورهای اجرایی را که مطابق برجام باید لغو می شد لغو کرد و تا زمانی که دستور اجرای دوباره آنها را ندهد به تعهدات خود درباره برجام پایبند بوده است.
به گزارش داتیکان به نقل از عصر ایران- در پی مصوبه سنای آمریکا درباره تمدید تحریم های داماتو و نسبت آن با برجام ( توافق هسته ای) در 48 ساعت اخیر تحلیل های متفاوتی ارایه شده است. در حالی که حتی نخبگان و فعالان سیاسی نیز در ابهام به سر می برند نقل محورهای اصلی نگاه حقوقی دکتر محمد حبیبی عضو هیات علمی دانشگاه مفید که در کانال تخصصی راهبرد انتشار یافته بخشی از این ابهامات را رفع می کند:
تصویب تمدید قانون تحریم های ایران در مجلس نمایندگان و مجلس سنای ایالات متحده را نمی توان به خودی خود نقض برجام دانست. روشن است که "نقض" برجام هنگامی رخ می دهد که یکی از طرف ها مطابق تعهداتی که در برجام دارد رفتار نکند.
- باید دید ایالات متحده در برجام دقیقا چه تعهداتی بر دوش دارد. اگر رفتار این کشور مطابق این تعهدات نباشد برجام را نقض کرده است.
- آلفونس داماتو، سناتور وقت مجلس سنا، در سپتامبر سال 1995 طرحی برای تحریم صادرات فناوری انرژی از سوی شرکتهای خارجی به ایران ارائه داد.
- در نسخه اصلاحی که به تصویب سنا رسید؛ تحریم سرمایه گذاری در بخش انرژی صورت گرفت و علاوه بر ایران، لیبی هم مشمول تحریم شد.
- این قانون در سال 2006 نسبت به کشور لیبی خاتمه یافت و نام آن به قانون تحریم های ایران (Iran Sanctions Act) تغییر کرد و در گذر زمان دایره تحریم های آن توسعه و گسترش یافت.
- این قانون پیچیده و مفصل، عمدتا شرکت هایی که بیش از 20 میلیون دلار در یک سال در بخش انرژی ایران سرمایه گذاری می کنند را مجازات و همچنین فروش سلاح شیمیایی، بیولوژیکی یا هسته ای یا فناوری های مرتبط یا تعداد و انواع بی ثبات کننده سلاح پیشرفته متعارف را ممنوع می کند.
- در "برنامه جامع اقدام مشترک" (برجام) تعهدات ایران، اتحادیه اروپا و ایالات متحده به طور تفصیلی بیان شده و در خصوص قطعنامه های تحریمی شورای امنیت تعیین تکلیف شده است.
- در این سند تعهدات ایالات متحده به طور کلی در بند 21 گفته شده است: "ایالات متحده اجرای تحریم های مشخص شده در ضمیمه 2 ... را متوقف خواهد ساخت ..." (The United States will cease the application … of the sanctions specified in Annex II …). قسمتهای 9 تا 12 این بند در واقع حوزه هایی است که در قانون تحریم های ایران جای دارد.
- در قسمت 19 این بند، لغو دستورهای اجرایی 13574، 13590، 13622، و 13645 و بخش های 7-5 و 15 دستور اجرایی 13628 به عنوان تعهد ایالات متحده ذکر شده است.
- بند 22 برجام هم تعهدات ایالات متحده در خصوص اجازه فروش هواپیمای مسافری تجاری و قطعات و خدمات مرتبط به ایران؛ اجازه دادن به اشخاص غیرآمریکایی تحت مالکیت یا کنترل شخص آمریکایی به انجام فعالیت هایی با ایران در سازگای با برجام؛ و اجازه دادن به واردات فرش و مواد غذایی ایران به ایالات متحده را بیان می دارد.
- بند 23 هم ایالات متحده متعهد شده است پس از هشت سال از روز تصویب برجام یا جمع بندی کلی تر آژانس مبنی بر صلح آمیز بودن همه مواد هسته ای در ایران (هر کدام که زودتر بود)، به دنبال عملی تقنینی مقتضی برای لغو یا اصلاح برای ترتیب اثر دادن به لغو تحریم های مصرح در ضمیمه 2 در زمینه تملک کالاها و خدمات مرتبط با هسته ای برای فعالیت های منظور شده در برجام خواهد بود.
- در بند 26 نیز ایالات متحده ملزم شده است از ارائه مجدد یا وضع مجدد تحریم های مصرح در ضمیمه 2 خودداری ورزد و از وضع تحریم های جدید مرتبط با هسته ای اجتناب کند.
- رئیس جمهور ایالات متحده پس از اجرایی شدن برجام طی دستور اجرایی 13716 در 16 ژانویه 2016 دستورهای اجرایی را که مطابق برجام باید لغو می شد لغو کرد.
بنابراین:
1. تعهد ایالات متحده مطابق برجام این است که اجرای بخش های مهم قانون تحریم های ایران را متوقف کند. برجام تعهدی بر این کشور برای توقف اجرای بخش های دیگر این قانون وضع نمی کند. ایالات متحده در برجام متعهد به لغو این قانون نیست. به همین دلیل این قانون بعد از اجرایی شدن برجام تاکنون برجا بوده است.
2. در حال حاضر با دستور اجرایی رئیس جمهور اجرای بخش هایی از قانون تحریم های ایران که باید مطابق برجام از اجرا باز بماند، متوقف شده است.
3. ایالات متحده را در صورتی ناقض تعهدات خود مطابق برجام باید دانست که بخش های متوقف شده قانون تحریم های ایران را از حالت توقف خارج سازد و دستور اجرای آنها را بدهد. صرف تصویب تمدید این قانون نقض برجام نخواهد بود.