مالیات سبز، ضرورت حفاظت از محیط زیست
داتیکان: محیط زیست، نه تنها ضرورت توسعۀ پایدار، بلکه در وضعیت امروز ایران، یک اولویت لازم برای تداوم بقا در بسیاری از بخش های کشور، از خوزستان گرفته تا کلان شهرها و مناطق کم بارش کشور است. در همین راستا، برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با خبرگزاری خانه ملت به گفتگو نشسته و بر سر این موضوع و به ویژه نقش مالیات سبز در کاهش آسیب های زیست محیطی و برنامه های مجلس در این حوزه، بحث کرده اند.
استفاده از ابزارهای اقتصادی جهت اصلاح رفتار صنایع آلاینده و پروژه های عمرانی مخرب محیط زیست سیاستی مرسوم در کشورهای پیشرفته است موضوعی که در کشورهای در حال توسعه کمتر به آن توجه شده است. در طول سالیان گذشته توسعه فعالیتهای صنعتی و تولیدی هرچند دستاوردهای مهمی به دنبال داشته اما در برخی بخشها تخریب محیط زیست را به همراه داشته است.
کشورهای پیشرفته دنیا برای مقابله با چنین آسیبهایی تصمیم به اتخاذ مالیاتهایی تحت عنوان مالیات سبز نمودهاند که به موجب آن صنایع و فرایندهای تولیدی، عمرانی و غیره که سبب تخریب محیطزیست و افزایش آلایندگی شوند محکوم به پرداخت مالیات بیشتر خواهند شد، البته بنابر نظر برخی کارشناسان و نمایندگان مجلس این مالیات بخش تشویقی هم در بر خواهد داشت.
در واقع مالیاتهای محیط زیستی یکی از ابزارهای اقتصادی در اختیار دولت برای رسیدن به تخصیص بهینه منابع است و می تواند به عنوان ابزاری برای رسیدن به توسعه پایدار باشد، از این رو معصومه ابتکار میگوید: پیشبینی مشوقهای مالیاتی برای صنایع سبز برگزیده در لایحه هوای پاک و تصویب فصل مالیات سبز در لایحه ارزش افزوده دو اقدام مهم برای سبز شدن فرآیند صنعتی کشور است.
اقدامی که نمایندگان مجلس نیز آن را مثبت قلمداد کرده و تحت عنوان مانع تخلفات زیستمحیطی از آن یاد می کنند، البته علی محمد شاعری رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس معتقد است که جرایم زیستمحیطی نقش بازدارندگی دارد اما راه حل نیست و بهینه سازی استانداردها و رعایت آن در زمینههای مختلف موثرتر خواهد بود.
احمد علی کیخا عضو کمیسیون کشاورزی مجلس اما درآمد حاصل از مالیاتسبز را راهی برای جبران خسارات وارده میداند و میگوید: برای رسیدن به توسعه پایدار و تولید بر مبنای پایداری باید سهم فصل محیطزیست در بودجههای سنواتی بیش از آن چیزی باشد که هماکنون در نظر گرفته شده است، همانگونه که عبدالکریم حسین زاده نایب رئیس فراکسیون محیطزیست هم میگوید: مالیات سبز واحدهای تولیدی را مجبور به کاهش سطح آلایندگی کرده ضمن آنکه این مالیاتها تحقق توسعه پایدار و حفظ شرایط مناسب به لحاظ زیستمحیطی را فراهم میکند.
علیمحمد شاعری رئیس فراکسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس دهم در واکنش به اظهارات رئیس سازمان حفاظت محیطزیست درمورد گنجاندن مالیات سبز در لایحه مالیات بر ارزش افزوده، گفت: مالیات سبز در بسیاری از کشورها اجباری شده است، در حقیقت مالیات سبز به آن دسته از فعالیت های عمرانی، تولیدی و خدماتی که به محیطزیست لطمه وارد میکند تعلق میگیرد؛ این مالیات در کشورهای پیشرفته جهان مرسوم است به نوعی که طرحهای عمرانی و اقتصادی که به محیطزیست آسیب زنند ملزم به پرداخت مالیات سبز میشوند.
نماینده مردم نکا، بهشهر و گلوگاه در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه منابع حاصل از اخذ مالیات سبز برای احیا و جبران خساراتهای وارد به محیطزیست هزینه میشود، تصریح کرد: با توجه به آزمایشی بودن قانون مالیات بر ارزش افزوده، دولت به دنبال ارائه لایحه قانون دائمی است که برای این منظور، موادی در مورد مالیات سبز را اضافه خواهد کرد.
وی افزود: پیش از این سازمان حفاظت محیطزیست بررسیهایی را به عمل آورده و به سازمان امور مالیاتی ارائه کرده است، بررسی هایی که در قالب پیشنهاد مالیات سبز مطرح شده و امیدواریم در لایحه دولت نیز مطرح شود تا در مجلس تعیین تکلیف کنیم.
شاعری با بیان اینکه در لایحه هوای پاک تشویقهایی برای صنایع سبز در نظر گرفته شده است، گفت: در کنار اخذ جرایم از صنایع و واحدهای تولیدی و خدماتی آلاینده باید تشویق هایی برای واحدهای تولیدی و خدماتی سبز نیز در نظر گرفته شود که البته در لایحه هوای پاک پیشبینی شده است.
این نماینده مردم در مجلس دهم معتقد است: جرایم زیستمحیطی نقش بازدارندگی دارد اما راه حل اصلی اجباری کردن رعایت استاندارد در بخشهای مختلف است، فاجعه پلاسکو و سایر اتفاقات این چنینی ناشی از عدم توجه به رعایت استانداردها است، در واقع با رعایت استانداردها حین انجام فعالیتهای عمرانی، تولیدی، خدماتی، ساختمانی، انرژی و صنعتی و اجباری شدن آنها توسعه زندگی خطرساز نخواهد بود.
وی افزود: توامان بودن توسعه و استاندارد موجب برقراری امنیت، رفاه و بهبودی سطح زندگی میشود، متاسفانه بدون رعایت استانداردها و ملاحظات فنی، اجرایی و محیطزیستی اتفاقاتی چون خشک شدن دریاچه ارومیه، آلودگی هوا، ریزگردها و غیره تکرار میشود، همانگونه که توسعه غیر استاندارد کشاورزی و صنعتی در آذربایجان غربی منجر به خشک شدن دریاچه ارومیه شد.
شاعری یادآور شد: تاریخ انقضای کالاهای صنعتی، ساختمانی و تولیدی مشخص و رعایت نمیشود بنابراین در فرایند توسعه اتفاقات غیرقابل جبرانی برای کشور و مردم رخ میدهد که هزینه سنگینی در بر دارد؛در حالی که فرایندهای توسعه باید منطبق بر استانداردها باشد اما دولت و مردم نیز در اجرای استانداردها، ضوابط و مقررات جدی نیستند از این رو محیطزیست هم قربانی چنین نگاههایی شده است.
این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دو تا سه برابر ظرفیتهای محیطی در کشور بارگذاری شده است، گفت: بارگذاریها بیش از سه برابر توان اکولوژیک در بخش محیطزیست، آب، منابع طبیعی و سرزمین انجام گرفته است، به همین جهت توان محیطی ما توان آنها را ندارد این در حالی است که تعادل بخشی بین منابع و مصارف با توجه به ظرفیت طبیعی کشور ضروری است.
وی ادامه داد: مالیات سبز مانع تخلفات شده و نقش بازدارندگی خواهد داشت، در واقع کسانی که اقدام به تخریب محیطزیست میکنند باید هزینه آن را بپردازند، در دنیا این هزینه آنقدر زیاد است که برای متخلف صرفه اقتصادی ندارد در حالیکه هماکنون در کشور ما هزینه تخریب محیطزیست آنقدر کم است که برای متجاوز و متخلف صرفه اقتصادی دارد به نوعی که این افراد حاضر به پرداخت هزینه تخلف هستند تا به هدف خود برسند.
رئیس کمیسیون کشارزی، آب و منابع طبیعی در مجلس شورای اسلامی یادآور شد: هماکنون در ساخت و سازها تخلف می شود و هزینه آن در کمیسیون ماده 100 با توافق پرداخت میگردد، اراضی منابع طبیعی تصرف شده و بعد از مدتی تخلف تثبیت میشود و قانون را دور میزنند، خودروها بدون استاندارد تولید میشود. مجموعه اقداماتی که سبب شده تالابها خشک، جنگل ها نابود و 50 درصد دشتهای کشور خالی از آبهای زیرزمینی شود ناشی از رعایت نشدن استانداردها است، در حقیقت توسعه پایدار نیازمند رعایت قوانین منطبق بر استاندارد است که متاسفانه در حال حاضر به طور کامل رعایت نمیشود.
احمدعلی کیخا عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در مجلس دهم نیز در واکنش به اظهارات رئیس سازمان حفاظت محیطزیست درمورد گنجاندن مالیات سبز در لایحه مالیات بر ارزش افزوده، گفت: مالیات سبز یکی از ابزارهای اقتصادی مبتنی بر بازار است که برای اصلاح رفتار تولیدکنندگان و مصرفکنندگان مورد استفاده قرار میگیرد و نه تنها برای کاهش آلودگی هوا بلکه برای سایر موارد هم راهکار مناسبی است.
نماینده مردم زابل، زهک و هیرمند در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در حوزه محیط زیست به جای بکارگیری راهحلهای فنی باید به راهحلهای اقتصادی تکیه کرد، تصریح کرد: تولیدکنندگانی که ملاحظات زیستمحیطی را رعایت میکنند و تولیدکنندگانی که فرایند تولیدات شان با محیطزیست سازگار است باید از بخشودگیهای مالیاتی برخوردار باشند، این افراد باید متفاوت از کسانی باشند که از رهگذر تولیداتشان هزینههای ناملموسی به جامعه و محیطزیست کشور تحمیل میشود.
وی افزود: پرداختن به مالیات سبز یکی از اصول اقتصادی مدیریت محیطزیست کشور است و به نوعی می تواندجنبه تنبیهی هم داشته باشد، زمانی که فرایند تولیدی هزینههایی به جامعه تحمیل میکند باید از آنها عوارض و جریمه اخذ شود.
کیخا با بیان اینکه مالیات سبز دو وجه متفاوت دارد، گفت: کسی که تولیداتی را مغایر با محیطزیست انجام میدهد باید مالیات بیشتری پرداخت کند اما از طرفی هم برای طی فرایند تولیدی متناسب با محیطزیست باید تخفیفهای مالیاتی در نظر گرفته شود.
این نماینده مردم در مجلس دهم با یادآوری درآمدهای حاصل از مالیات سبز، تصریح کرد: روند هزینهکرد درآمدهای حاصل از مالیات به طور کلی دارای اشکالات است، در واقع پس از واریز این منابع به خزانه کل کشور باید نحوه هزینهکرد منابع در لایحه بودجه سنواتی از سوی مجلس مشخص شود تا با رعایت ملاحظات بین بخش های مختلف توزیع شود.
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه برای رسیدن به توسعه پایدار و تولید بر مبنای پایداری باید سهم فصل محیطزیست در بودجههای سنواتی بیش از آن چیزی باشد که هماکنون در نظر گرفته شده است، در واقع درآمدهای حاصل از مالیات سبز باید برای جبران خسارات وارده به محیطزیست تخصیص یابد.
عبدالکریم حسینزاده نایب رئیس فراکسیون محیط زیست و توسعه پایدار در مجلس دهم در گفت وگو با خبرگزاری خانه ملت در واکنش به اظهارات رئیس سازمان حفاظت محیطزیست درمورد گنجاندن مالیات سبز در لایحه مالیات بر ارزش افزوده، گفت: یکی از مشکلات مهم تدوین مالیات و قوانین مهم عدم اجرای این گونه مفاد از سوی دستگاههای اجرایی بوده این در حالی است که اجرای درست مالیات سبز تاثیر بسزایی در شرایط زیستمحیطی کشور خواهد داشت.
نماینده مردم نقده و اشنویه در مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: اکوسیستمهای کلان کشور به دلیل تعدد صنایع آلاینده با سطح آلایندگی بالا تخریب شده و مالیات سبز در بهبود این شرایط موثر خواهد بود، مالیات سبز همچنین واحدهای تولیدی را مجبور به کاهش سطح آلایندگی کرده، همچنین این مالیاتها تحقق توسعه پایدار و حفظ شرایط مناسب به لحاظ زیستمحیطی را نیز فراهم میکند.
وی با یادآوری مشوقهای محیطزیستی در لایحه هوای پاک، افزود: اقدامات تشویقی و تنبیهی ابزاری برای شرایط موجود است که باید مورد استفاده قرار گیرند، سیستمهای تولیدی و برخی صنایع آلاینده هم از چنین مشوقهایی استقبال خواهند کرد، از این رو این نوع بهینهسازی و استانداردسازی در راستای کاهش آلودگی حتی به میزان کم هم موثر خواهد بود.
نایب رئیس فراکسیون محیطزیست و توسعه پایدار مجلس شورای اسلامی، یادآور شد: کسانی که از پرداخت مالیات سبز فرار کنند باید تنبیه شده اما برای کسانی که از پرداخت این مالیات استقبال کنند میتوان ظرفیت هایی ایجاد کرد تا خروجی و کارکرد موثری به جا گذارند.