آتشافروزی برای کسب پول/ تبعات حقوقی ایجاد آتشسوزیهای عمدی
داتیکان: افرادی مغازههایی میخرند و پس از مدتی فعالیت، با جایگزینکردن لوازم کمقیمت یا تخریبشده؛ مغازه را به آتش میکشند تا بتوانند از بیمه خسارت بگیرند.
به گزارش شهروند، افرادی حاضر میشوند تا هر آنچه را دارند در آتش بسوزانند و از بیمه خسارت بگیرند. بسیاری شنیدهایم که کارخانهدارها یا مغازهدارانی که اجناس گرانقیمت میفروشند، املاک و مستغلات خود را با وسایل داخلش آتش زدهاند، البته تنها از تعدادی از آنها بهعنوان آتشسوزی عمدی نام برده میشود و برخی چنان با برنامهریزی درستی لوازم خود را به آتش میکشند تا کارشناسان بیمه نتوانند تشخیص دهند که این آتشسوزی عمدی بوده است.
برخی کارخانهداران در زمان ورشکستگی، برخی مواد اولیهای که در کارخانهشان باقی مانده و اجناسی را که زایدند یا فروش نرفتهاند، با صحنهسازی و برنامهریزی دقیق در کارخانه به آتش میکشند تا بتوانند با دریافت خسارت از بیمه، خود و کارخانهشان را از ورشکستگی نجات دهند.
برخی دیگر نیز که چند سال پیش در خبرها صحبتهای بسیاری از آنها شد، مغازههایی را میخریدند و پس از مدتی فعالیت، با جایگزینکردن لوازم کمقیمت یا تخریبشده؛ مغازه را به آتش میکشیدند تا بتوانند از بیمه خسارت بگیرند. اين گروه پس از اجاره مغازه به فروش لوازم گرانقيمتی نظير موبايل، لوازم خانگی برقی و لوازم لوکس مشغول میشدند و پس از مدتی کار با خارجکردن لوازم گرانقيمت و باارزش و بهجاگذاشتن کالاهای مشابه و ازکارافتاده مغازه را به آتش میکشيدند. پس از چندین بار دریافت خسارت از بیمه و تکرار این اتفاق، بالاخره کارشناسان بیمه و مقامهای مسئول متوجه این اتفاق شدند و گروهی از آنها دستگیر شدند.
اجیرکردن دیگران برای به آتشکشیدن اموالتان
تاکنون گزارشهای متعددی از آتشسوزیهای عمدی از طریق شرکتهای بیمه به رسانهها اطلاع داده شده است. در بین این گزارشها، تعدادی نیز وجود داشته است که صاحبان املاک و مستغلات برای آتشزدن ملک و لوازم موجود در آن، به افرادی مبالغی را میپردازند تا به عناوین مختلف مانند دزدی و خرابکاری، املاکشان را به آتش بکشند. در اینصورت کار برای شخص بیمهشده بسیار راحتتر است و با یک گزارش نیروی انتظامی مبنیبر سرقت و آتشافروزی سارقان، میتواند به شرکت بیمه مراجعه و خسارت لازم را دریافت کند.
محمدصالح نیکبخت، حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری درباره افرادی که آتشسوزیهای عمدی انجام میدهند تا خسارت دریافت کنند توضیح داد: درباره آتشسوزیهای عمدی که رخ میدهد تا از بیمه مبالغی را دریافت کنند میتوان گفت اگر آتشسوزی زمانی که جنبه عمدی نداشته باشد، یعنی خود بیمهشده آتشسوزی راه بیندازد، بهعنوان مثال در خانه، مزرعه یا محل کار آتشافروزی کند تا از بیمه خسارت دریافت کند، در اکثر موارد کارشناسان بیمه تشخیص عمدیبودن آن را میدهند. این زمانی است که بیمهشده مرتکب چنان کاری شود و درنهایت پس از تشخیص عمدیبودن آتشسوزی توسط کارشناسان، بیمهشده نمیتواند مبلغی از شرکت بیمه دریافت کند و بنابراین تمام سرمایه خود را بیهیچ دلیلی از دست میدهد.
این حقوقدان درباره آتشسوزیهای عمدی که افرادی غیر از بیمهشده آن را انجام میدهند نیز گفت: اگر سارقی به ملک دیگری تجاوز کند و برای پاککردن رد خود، آن محل را به آتش بکشد، بیمهشده میتواند با اثبات این موضوع از طریق مراجع انتظامی خسارت خود را از شرکت بیمه دریافت کند. بیمهها با تحقیق و تفحص از صحت ماجرا مطلع میشوند و درنهایت با توجه به قراردادی که بین بیمهشده و شرکت بیمه منعقد شده است، خسارت را میپردازند.
این وکیل پایه یک دادگستری در ادامه افزود: اگر شخصی با ایجاد آتشسوزی عمدی بتواند از شرکت بیمه خسارت دریافت کند و شرکت بیمه پس از بررسیها و تحقیقات متعدد متوجه شود که شخص مورد نظر آتشسوزی عمدی به راه انداخته، میتواند از شخص مورد نظر به اتهام کلاهبرداری شکایت کند و خسارت موردنظر را پس بگیرد.
در بسیاری موارد افراد توانستهاند از شرکتهای بیمه خسارتهای هنگفت برای جبران خسارت آتشسوزی دریافت کنند. در برخی موارد افراد حتی توانستهاند تا کارشناسان شرکت بیمه را با پرداخت مقادیری وجه یا وعدههای مختلف متقاعد به پرداخت خسارت از سوی شرکت بیمه کنند، اما با توجه به نوع عملکرد شرکتهای بیمه و کارشناسان آنها تاکنون موردی با این منظور پیدا نشده است و افراد با وعده وجه نقد و غیره نتوانستهاند تا کارشناسان بیمه را به اصطلاح بخرند. نکتهای که از کارشناسان بیمه تاکنون شنیدهایم، خبره بودن آنها در کارشان است تا هم شخص خسارتدیده را در نظر بگیرند و هم شرکت بیمهای که برای آن کار میکنند. اما در برخی موارد صحنهسازیها انقدر خوب و دقیق و حسابشده بوده است که این کارشناسان خبره در نتایج اولیه به دست آمده از تحقیق برخی آتشسوزیها نتوانستهاند عمدی بودن ایجاد آتشسوزی را متوجه شوند و شرکتهای بیمه متحمل پرداخت خسارت به حادثهای شدند که حادثه نبوده است.
اما در تحقیقات بعدی که توسط بازرسان خبره شرکتهای بیمه انجام شده است، بعضا متوجه مواردی در تحقیقات شدهاند که نشاندهنده عمدی بودن آتشسوزی است که در زمان تحقیقات و نتیجهگیریهای اولیه به طور سهوی از قلم کارشناسان بیمه افتاده است. پس از متوجه شدن این اتفاق، شرکتهای بیمه میتوانند از فرد خاطی بیمهشده شکایت کنند و به عنوان کلاهبردار در دادگاه علیه او پرونده تشکیل دهند.
پیشگیری از آتشسوزیهای عمدی
محمدرضا بندرچی، حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری درخصوص جرمبودن یا نبودن آتشسوزیهای عمدی به «شهروند» گفت: راهاندازی آتشسوزیهای عمدی نوعی کلاهبرداری است. زمانیکه بیمه با شخصی قرارداد میبندد همه موارد بر این اساس است که حادثه، یک حادثه طبیعی باشد و به همین مسیر هم بیمه میتواند خود را تأمین کند. اگر همه بخواهند از این روش از بیمه خسارت دریافت کنند، شرکتهای بیمه ورشکسته میشوند. اگر کسی دست به این اقدام بزند، عملش کلاهبرداری است. در تعریف کلاهبرداری آمده است، کسی با عملیات متقلبانه و دروغ مال دیگری را ببرد. این کار اگر جنبه کلاهبرداری نیز نداشته باشد، بردن مال غیر است. همچنین این اعمال غیرقانونی و خلاف مقررات است. با توجه به این نکات کار این شخص، هم جرم محسوب میشود و هم پولی که دریافت میکند غیرقانونی است.
این وکیل پایه یک دادگستری برای کاهش این اتفاق نیز توضیح داد: این کار با مسائل فرهنگی قابل حل نیست. قانونگذار باید مقرراتی را تدوین کند که اگر به تشخیص کارشناس، حریق عمدی و برای مطالبه خسارت از بیمه بوده است، مجازاتهای سنگین درنظر گرفته شود، یعنی علاوه بر اینکه چیزی به آن فرد تعلق نگیرد، بلکه مجازاتهایی اعم از کیفری یا مدنی برای مسببان این عمل تصویب شود.
این حقوقدان قراردادهای شرکتهای بیمه را قراردادهای خوب و مناسبی دانست و افزود: قراردادهای شرکتهای بیمه خوب و بینقص است، اما اگر بخواهیم در قراردادها مادههای دیگری اضافه کنیم یا قراردادهای سفت و سختتری با طرفهای بیمهشده ببندیم، باید قوانین جدیدی وضع شود.
بهمنظور پیشگیری از وقوع خسارات عمدی آتشسوزی که در مواردی گذر آن علاوه بر بیمهنامههای آتشسوزی به بیمهنامههای مسئولیت مدنی آتشسوزی نیز میافتد، بهنظر میرسد مسئولان محترم صنعت بیمه و بهویژه همکاران بخش بیمههای آتشسوزی باید فکر چاره باشند، چراکه اثبات عمد دشوار است و از طرفی اعمال نظر سلیقهای درخصوص ماده ۲۷ شرایط عمومی بیمهنامههای آتشسوزی تبعات و مشکلات خاص خود را دارد.