عدالت، آزادی و جمهوریت؛ سه مولفه مهم در دیدگاه شهید بهشتی

داتیکان: هفتم تیر یادآور سالروز شهادت شهید بهشتی و 72 تن از یاران وی و سندی دیگر از جنایت های منافقان محسوب می شود. مبارزی انقلابی که سه مولفه عدالت، آزادی و جمهوریت اندیشه سیاسی او را شکل می داد و با تاکید بر نظام مردم سالاری دینی، همواره بر وجود تحزب در کشور اصرار داشت.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی،‌ گروهک های سیاسی گوناگون خواهان رسیدن به قدرت و حضور در بدنه نظام جمهوری اسلامی بودند در صورتی که شایستگی های لازم را در این زمینه نداشتند. در کنار این موضوع، مردم نیز می خواستند افراد مورد تایید امام خمینی(ره) در اداره حکومت نقش داشته باشند. بدین شکل برخی از این گروهک ها همچون منافقان با مشاهده محقق نشدن برنامه های خود به منظور نفوذ در ساختار نظام به مبارزه مسلحانه پرداختند که در این میان انفجار دفتر نخست وزیری در هفتم تیر 1360 خورشیدی از بزرگترین جنایت های آنان محسوب می شود.

 

عوامل این گروهک در آن روز، دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی را منفجر کردند که بر اثر شدت انفجار قسمت‌هایی از ساختمان فرو ریخت و آیت الله بهشتی و ده‌ها تن از مقام های عالی رتبه کشور به شهادت رسیدند.

 

اکنون با وجود گذشت 36 سال از شهادت مظلومانه آیت الله بهشتی و 72 تن از یاران وی از جمله 27 تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، چهار وزیر و چندین معاون وزیر و جمعی از اعضای حزب جمهوری اسلامی همچنان یاد و خاطره این رویداد غم انگیز حزن و اندوه جانکاهی را بر دل مردمان این مرز وبوم بر جای می گذارد.

 

حادثه بمب گذاری دفتر حزب جمهوری اسلامی، مردم را برای حمایت از انقلاب و امام خمینی(ره) همدل و هم زبان تر ساخت و در این میان قوه قضاییه با جدیت تمام پرونده واقعه هفتم تیر را پیگیری کرد تا عاملان این رخداد تلخ را دستگیر کند. در واقع این ترورها نه تنها سبب ترس و وحشت انقلابیان نشد بلکه جامعه را در راه مبارزه با دشمنان این مرز وبوم مصصم تر از پیش ساخت.

 

شورای فرهنگی عمومی در 27 تیر 1373خورشیدی بنابر پیشنهاد قوه قضاییه، هفته نخست تیر ماه را به عنوان هفته قوه قضاییه نامگذاری کرد.

 

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی به مناسبت سالروز واقعه هفتم تیر به گفت وگو با «حسین کمالی» عضو شاخه کارگری وقت حزب جمهوری اسلامی و «محسن صادقی» دبیرکل کانون یادآوران هفتم تیر پرداخت.

 

**ویژگی و منش سیاسی و اخلاقی شهید بهشتی

حسین کمالی عضو پیشین شاخه کارگری حزب جمهوری اسلامی در خصوص بارزترین شاخصه رفتاری شهید بهشتی گفت: وی به آنچه اعتقاد داشت، پایبند بود به عبارتی به چیزی که اعتقاد نداشت نه تنها عمل نمی کرد بلکه به زبان هم نمی آورد و تا زمانی که به یقین نمی رسید به اجرای آن کار نمی پرداخت و با احتیاط گفت و گو می کرد و در تمام ابعاد نسبت به نظراتی که ارایه می داد نگاهش حفظ جایگاه دین بود تا جامعه به سمت دینداری کامل سوق پیدا کند.

 

نکته دوم از شخصیت های ویژه شهید بهشتی این بود که با وجود داشتن فضل، دانش و پایگاه مدیریتی در نظام و موقعیت اجتماعی با افراد دون پایه به صورت صمیمی و از موضع برابر وارد گفتمان سیاسی و اجتماعی می شد و هیچ گاه از موضع بالا با دید اینکه من آگاه تر از شما هستم برخورد نمی کرد و در این مواقع سعی می کرد یک نوع دیالکتیک و جدل منطقی را با طرف یا طرف های مقابل رعایت کند.

 

کمالی با بیانی اینکه نظم پذیری یکی دیگر از شاخصه شخصیتی شهید بهشتی بود، اظهار کرد: این شهید والامقام برای وقت همه افراد ارزش قایل و منظم و مرتب بود و در جلسه ها به موقع حاضر می شد و در صورت بروز اتفاق و تاخیری، پس از حضور در جلسه با عذرخواهی از منتظران خود طلب بخشش می کرد.

 

شهید بهشتی همیشه به رعایت قوانین و مقررات تاکید داشت و هرگز خود را از اجرای دقیق این مقرارت جدا نمی دانست و در صورتی که در روند رسیدگی به امور خلافی صورت می گرفت به گزارش های دریافتی رسیدگی می کرد به عنوان مثال در جریان پرونده ای که شبهه ای بر آن وارد بود با وجود صدور رای نهایی مرا مامور به رسیدگی به آن کرد و ملزم شدم این پرونده را که از قم به تهران ارجاع شده بود، رسیدگی کنم و حتی خود شهید بهشتی نیز به آن رسیدگی و پس از چند ماه آن را حل و فصل کرد. وی همچنین به رعایت عدالت اجتماعی اعتقاد داشت.

 

**زندگی علمی شهید بهشتی

محسن صادقی دبیر کل کانون یادآوران هفتم تیر با اشاره به اینکه شهید بهشتی یکی از شخصیت های تراز اول و موثر در پیروزی انقلاب اسلامی بود، یادآور شد: وی در دوران طلبگی از آموزه های دینی و آموزش مجتهدان و مراجع بزرگ وقت حوزه علمیه قم همچون آیات عظام سید محمد محقق داماد، روح‌الله خمینی (ره)، سید حسین طباطبایی بروجردی، سید محمد تقی خوانساری و سید محمد حجت کوه‌کمری بهره مند شد. شهید بهشتی علاوه برتحصیلات حوزی پس از دریافت دیپلم به صورت متفرقه برای ادامه تحصیل در رشته فلسفه و حکمت وارد دانشکده علوم معقول و منقول (الهیات و علوم اسلامی کنونی) می شود و در سال 1330 موفق به دریافت گواهی کارشناسی می شود. همچنین پس از مدتی او علاوه بر فلسفه به یادگیری حقوق بین الملل نیز می پردازد.

 

آیت الله بروجردی در سال 1343 خورشیدی شهیدبهشتی را به عنوان امام جماعت مسجدی در هامبورگ آلمان برگزید و این هجرت موجب گسترش ارتباط و تعامل وی با ایرانیان مقیم خارج و انتقال آموزه های دینی و انقلابی به آنها شد.

 

**حیات سیاسی شهید بهشتی پس از پیروزی انقلاب

صادقی با بیان این که شهید بهشتی در ماه های نزدیک به پیروزی انقلاب به همراه دیگر حقوقدانان انقلابی همچون حسن ابراهیم حبیبی در آلمان اقدام به تدوین و تهیه پیش نویس قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی کرد، افزود: با پیروزی انقلاب اسلامی، وی مسوولیت دبیری شورای انقلاب را برعهده گرفت و به دلیل روحیه تحزب پذیری، حزب جمهوری اسلامی را در ۲۹ اسفند ۱۳۵۷ خورشیدی به همراه آیت الله خامنه ای، سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، اکبر هاشمی رفسنجانی و محمد جواد باهنر تاسیس کرد.

 

وی در ادامه با اشاره به این که شهید بهشتی به چند زبان خارجی تسلط داشت، تصریح کرد: آشنایی و تسلط ایشان به زبان انگلیسی موجب شد تا او در نشست های خبری بین المللی به صورت مستقیم پاسخگوی سوالات خبرنگاران خارجی باشد. شخصیت ممتاز و جامع این انقلابی مبارز حسادت هایی را نزد دشمنان و برخی دوستان ایجاد کرد. بطوری که پس از پیروزی انقلاب و در زمان انتقال مسوولیت ها به دلیل توانمندی شهید بهشتی، مسوولیت های سنگینی از جمله ریاست دیوان عالی کشور، ریاست شورای انقلاب، نایب رییس خبرگان و وظیفه تدوین قانون اساسی به عهده او گذاشته شد. این مسوولیت پذیری بالا و پذیرش وظایف سنگین سبب شد تا با سوء تعبیر برخی دوستان نادان و تفسیر منافقان، عنوان انحصارطلب به او نسبت داد شود.

 

دبیر کل کانون یادآوران هفتم تیر به بیان چگونگی تشکیل حزب جمهوری اسلامی پرداخت و بیان داشت: پس از اعلام موجودیت حزب جمهوری اسلامی به منظور عضوگیری در روزنامه ها فراخوان عمومی داده شد که جمعیت زیادی برای ثبت نام در حزب اعلام آمادگی کردند. در حالی که پیش بینی ها برای عضوگیری 500 تا 600 تن بود اما استقبال در مقیاس کشوری به حدی زیاد بود که این حزب را به حزبی فراگیر در کشور تبدیل کرد و در مدتی کوتاه در بیشتر نقاط کشور حتی روستاهای دور افتاده نیز شعبه ای از حزب جمهوری اسلامی دایر و فعال شد.

 

گروه ها و احزابی مانند حزب توده، منافقان و دیگر سازمان های سیاسی که از این اقبال عمومی بی نصیب بودند و در انتخابات مجلس شورای اسلامی جایگاهی به دست نیاوردند از پیشتازی حزب جمهوری اسلامی در نزد مردم ناراحت و مایوس شدند. شخصیت جامع شهید بهشتی سبب شد تا از اقشار مختلف جامعه مانند روحانیان، استادان و دانشجویان دانشگاهی و حتی افرادی که به غرب تمایل داشتند، جذب این شهید بزرگوار شوند.

 

**فاجعه هفتم تیر و درایت امام خمینی(ره) در مدیریت این حادثه

صادقی در خصوص عامل بمب گذاری دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی گفت: اسناد و مدارک موجود در حزب نشان می دهد شخصی به نام محمدرضا کلاهی صمدی از عوامل نفوذی منافقان در حزب بود که توانست با جلب اعتماد اعضای شورای مرکزی، جایگاه مدیر دفتری حزب را به عهده می گیرد و حتی در نامه نگاری های حزب امضای این شخص دیده می شود. جلسه های این حزب در محلی که هم اکنون بخشی از مدرسه عالی مطهری است، برگزار می شد در آن مقطع زمانی حفاظت مناسبی در این محل انجام نمی شد و این منافق با جایگاهی که داشت از این ضعف، سوءاستفاده کرد و توانست مواد منفجره را به داخل حزب منتقل و واقعه تلخ و پرهزینه انفجار دفتر مرکزی حزب را به وجود آورد.

 

وی با اشاره به اینکه این فاجعه می توانست هر نظامی را ساقط کند، تاکید کرد: رهبری حکیمانه امام خمینی(ره) که به عنوان ستون خیمه انقلاب محسوب می شد توانست محوریت تمامی نیروهای انقلابی و مردمی را به دست بگیرد و انسجام وحدت مردم و مسوولان نظام را پس از وقوع این فاجعه بیش از پیش افزایش دهد.

 

** قوه قضاییه جمهوری اسلامی؛ تابع و مجری عدالت خواهی

دبیر کل کانون یادآوران هفتم تیر با بیان این که روز هفتم تیر، روز قوه قضاییه نامیده شده است، اظهار کرد: ماهیت این انقلاب، اجرای احکام نورانی اسلامی به شمار می رود و با انقلاب های کمونیستی و کودتاها فرق دارد، دین اسلام، اجازه انتقام گیری را به هیچ فردی نمی دهد و قوه قضاییه جمهوری اسلامی همواره تابع و مجری عدالت خواهی محسوب می شود.