چرا قراردادهای پیش‌فروش ایران خودرو باطل است؟
نویسنده: محسن کاظم‌پور، کارشناس حقوقی
داتیکان: در قراردادهای پیش‌فروش ایران خودرو نه مبلغی که خریدار باید پرداخت کند مشخص است نه نوع خودرویی که فروشنده باید تحویل بدهد و نه زمان تحویل
در ماده ۱۹۰ قانون مدنی آمده: «برای صحت هر معامله شرایط ذیل اساسی است:
...
۳) موضوع معین که مورد معامله باشد.»
توافقی که الان بین ایران خودرو و مشتریانش شکل گرفته است اینگونه است: «فروش یک خودرو در مقابل مقدار پول» چنین توافقی اثر حقوقی ندارد چون نمی‌دانیم چه نوع خودرویی در چه زمانی در مقابل چه مقدار پول ردوبدل می‌شود و اگر اختلافی بین دو طرف باشد هیچکس نمی‌تواند بین آن‌ها قضاوت کند.
میرزای قمی از بزرگان فقه شیعه در مورد علت بطلان چنین معامله‌ای نوشته‌است:
«بدان كه از شرايط صحت بيع، معلوميت بيع است، و با وجود جهالت بيع، بيع باطل است، به دليل اجماع كه بر آن نقل شده.... و به سبب جهالت بيع،غرر هم لازم مي‌آيد و داخل در بيع سِفه مي‌شود و از آن حيث نيز حرام و باطل است».
فرمایش میرزای قمی به زبان عامیانه اینگونه ترجمه می‌شود:
«خریدوفروش چیز مجهول باطل است و فقها بر آن اجماع دارند. چون مجهول بودن مورد معامله باعث فریب خوردن می‌شود و فقط آدمهای احمق چنین معامله‌ای را انجام می‌دهند. پس این معامله هم از جهت همراه بودن با فریب و هم از جهت احمقانه بودن، حرام و باطل است.»