سخنان ناسنجیده مقامات ناشی از فقدان آموزش
داتیکان-فرود نودهی: «کاری ندارد خودتان انجام دهید، باید بمالید فقط». این پاسخ وزیر بهداشت در سؤال پیرمرد کارگری است که گفته بود، پول رفتن به فیزیوتراپی را ندارم و خودم هم بلد نیستم انجام بدهم. حاشیههای وزیر بهداشت که در ابتدای دولت روحانی از وی به عنوان یکی از مردمیترین وزرا نام برده میشد، تمامی ندارد. طی چند روز گذشته، فیلمی از صحبتهای نه چندان مؤدبانه، وزیر بهداشت با پیرمرد بیماری که از عدم توان پرداخت هزینههای درمان خود سخن میگفت، در فضای مجازی منتشر شده است. استفاده وزیر بهداشت از واژههایی همچون «خودت انجام بده» یا «باید بمالید فقط» به قدری سر و صدا کرد که حتی حسامالدین آشنا نیز در توییتر خود نسبت به آن واکنش نشان داد و وزیر بهداشت را به برخورد مناسب با مردم دعوت کرد. آقای وزیر بهداشت و البته تمامی مسئولین باید مد نظر داشته باشند که شاید حافظه تاریخی مردم به خاطر مدیریت فاجعهبار این افراد زود به زود پر شود ولی فیلمها و صحبتهای ضبط شدهی آنها پاک نخواهد شد. وزیر بهداشت و شخص رئیس جمهور همزمان با انتخابات ریاست جمهوری سال 1396 نه تنها اینگونه با مردم سخن نمیگفتند بلکه حتی کادوهایی هم تحت عنوان مسئولیت اجتماعی به مردم تقدیم میکردند. هیچکس ماجرای «میرزاآقا اردبیلی» را که در یکی از سخنرانیهای تبلیغاتی حسن روحانی به واسطه چهرهی معصومی که داشت فراموش نخواهد کرد که همان چهره معصومانه منجر به اهدای یک دستگاه وانت تندر به وی شد. با توجه به عملکرد و برخوردهای فعلی مسئولین با مردم، اگر آن برخوردها نمایشی نیست، پس نام آن را چه میتوان گذاشت؟ فارغ از همهی این مسائل، به نظر میرسد اعضای هیأت دولت، نمایندگان مجلس و البته سایر مسئولین نیازمند حضور در کلاسهایی هستند تا آداب برخورد با مردم را بیاموزند. داتیکان در گفتگو با کامبیز نوروزی به بررسی همین مسأله میپردازد.
نوروزی در ابتدا به مشکل اساسی ادبیات سیاسی در ایران اشاره کرد و در این زمینه گفت: «به طور کلی باید گفت که فضای ادبیات سیاسی در میان مقامات رسمی ایران و حتی در فضای فعالان سیاسی دچار یک لمپنیسم بیهویت شده است. این وضعیت از سال 84 به بعد بسیار تشدید شد به حدی که بسیاری از موضوعات مطرح شده از سوی برخی مسئولین باهم خلط میشد.»
وی در ادامه به تفاوت دو مقولهی زبان مردمی داشتن با رکیکگویی پرداخت و در این خصوص اظهار داشت: «آنچه مسلم است، مسئولین باید زبانی مردمی و مهربان داشته باشند ولی زبان مردمی به معنای رکگویی و بیادبی در سخن نیست. متاسفانه با ادبیاتی که از سال 84 به بعد در فضای سیاسی ایران رایج شد، شاهد یک زبان سیاسی حتاک و زشت هستیم. به طور مثال، چندی قبل شخصی در خصوص مسأله سلامت غذایی با وزیر جهاد دولت روحانی صحبت کرد و از عدم توان خرید محصولات غذایی از سوی طبقه ضعیف جامعه سخن گفت. وزیر جهاد در جواب و به شوخی گفته بود که به جای استفاده از گوشت، میتوانید سویا بخورید. این نوع شوخی وزیر آن هم با اقشار پایین جامعه، حتاکی و بیادبی است.»
نوروزی در ادامه به آداب سخنوری مسئولین اشاره کرد و در این باب گفت: «مسئولین و مقامات باید شان و موقعیت خودشان را در سخن گفتن محفوظ بدارند. این گونه ادبیات غیرمؤدبانه هم در میان دولت، نمایندگان مجلس و مقامات قضایی نیز دیده میشود. بینزاکتیهای متعددی در طرز بیان برخی از مسئولین با مردم دیده میشود. این نوع ادبیات، هرچند ممکن است به قصد شوخی باشد ولی به شکل ناخودآگاهی حالت زشت به خود میگیرد.»
این حقوقدان در ادامه به مسألهی گردش اطلاعات و عدم توجه مسئولین به این موضوع اشاره کرد و در این زمینه بیان داشت: «نکته مهم دیگر اینکه به شکل عجیبی، اکثریت بزرگی از صاحب منسبان کشور در قوای مختلف، هنوز هیچ فهم و درکی از نظام گردش اطلاعات در کشور ندارند. این مسأله بسیار تاسف بار است. مسئولین از درک این مسأله که همواره دوربینی در نزدیک آنها وجود دارد عاجزند. باید این موضوع را بدانند که در هرجا که سخنی بگویند، دوربینی صحبتهای آنها را ضبط خواهد کرد و به سرعت و سهولت منتشر خواهد نمود. اینکه برخی از مسئولین بیمحابا هر جا هر حرفی میزنند، ناشی از عدم درک آنها از نظام گردش اطلاعات در کشور است.»
نوروزی در ادامه به صحبتهای وزیر بهداشت که حواشی زیادی ایجاد کرده بود پرداخت و در این زمینه گفت: «چیزی که از آقای وزیر بهداشت شنیدیم، بسیار زشت و قبیح بود و فقط میتوانم ابراز تاسف کنم. این نوع مهربانی و شوخی اگرچه ظاهرش مردمی است ولی یک تبختر ارباب مأبانه در آن است که زشتی و قباحت این ادبیات را بیشتر میکند. من فکر میکنم دولت به شدت نیازمند این است که برای تمامی وزرا و تمام معاونان وزرا، کلاسهایی در راستای آموزش ارتباطگیری با مردم بگذارد و اساتید ارتباطات بیایند و به آنها درس بدهند که جهان ارتباطات امروز چگونه عمل میکند؟» وی در ادامه افزود: «باید برای دولت و نمایندگان مجلس چنین کلاسهایی گذاشته شود تا بیاموزند که در جهان ارتباطات امروزی و در عرصهی عمومی سخن گفت، چگونه باید باشد؟ به نظر بنده برگزاری چنین کلاسهایی ضروری است.»
نوروزی در پاسخ به سؤال خبرنگار داتیکان که چنین ادبیاتی از سوی مسئولین عموماً در میان چه قشر از جامعه صورت میگیرد؟، پاسخ داد: «این نوع برخوردها بیشتر با اقشار ضعیف و آسیبپذیر صورت میگیرد. به طور کلی این شکل از ملاقاتها شباهت به یک الگوی رفتار ارباب-رعیتی دارد که در قالب اینگونه ملاقاتها، ارباب به کسانی که با آنها ملاقات میکند، منت میگذارد و به نظر من هیچ فضیلتی در این ملاقاتها وجود ندارد.»