کتاب بحثی تطبیقی و انتقادی درباره ازدواج و ولایت بر تزویج
داتیکان : گزیده ای از کتاب :
•خانواده ابتدایی‌ترین و کوچک‌ترین نهاد اجتماعی است که تحت تأثیر تمایلات طبیعی و غریزه ی غیر خواهی و فرزند دوستی و همراه با انگیزه ی بقای نسل بشر، تشکیل می‌شود. این نهاد کوچک از سوی دانش‌های گوناگون مورد ملاحظه و مطالعه واقع شده و فواید فردی و عواید عمومی آن از زوایای مختلف تحقیق و بررسی شده است.
•از دیدگاه شرعی اهمیت خانواده و ضرورت سازماندهی اخلاقی و حقوقی آن به اندازه‌ای است که به اعتقاد بعضی از محقّقان، غالب احکام تفصیلی و عملی قرآن و سنّت ناظر به این گروه کوچک اجتماعی است و اسباب تشکیل و طرق تشیید و تنظیم حقوق و تکالیف و روابط اعضای آن بیش از هر تأسیس اجتماعی دیگر مورد عنایت شریعت واقع شده است.
•از منظر جامعه شناسی خانواده یکی از عوامل اساسی اجتماعی کردن فرد و کانون حفظ و انتقال و استمرار سنن ملّی و قواعد اخلاقی و محیط رشد و توسعه‌ی عواطف انسانی و تعمیق روح تعاون و همبستگی و مهیا شدن برای مشارکت در محیط‌ها و گروه‌های بزرگ‌تر محسوب می‌شود. نقش خانواده در اقتدار ملّی و اقتصادی هم از نظر دور نمانده است. تا آنجا که بعضی از صاحب‌نظران آسیب‌های وارد بر دولت را ناشی از آسیب‌‌دیدگی خانواده دانسته‌اند.
•از دیدگاه سیاست جنایی چنان‌که خواهد آمد، خانواده از راه نظارت و کنترل و آموزش، رفتار فرزندان خود را سازماندهی و به سمت تطابق و هماهنگی با هنجارهای اجتماعی هدایت می‌کند و از این طریق در پیشگیری اجتماعی از ارتکاب جرم که امروز از مسائل کلان اجتماعی و مستلزم بسیج عزم و امکانات ملّی محسوب می‌شود، مشارکت می‌نماید.
•حقوق بشر و قوانین اساسی هم هر کدام از زاویه‌ی نگاه خود، بر اهمیت نهاد خانواده و ضرورت حمایت و تقویت و تسهیل تشکیل آن تأکید می¬کنند. در مباحث آتی اندکی مبسوط¬تر در باره این دیدگاهها و موقعیت و اهمیت خانواده در آنها بحث خواهیم کرد.
•بنیادی با این همه اهمیت و کارکردهای مثبت، خود معلول نهادی اساسی‌تر یعنی ازدواج است. از دیدگاه حقوقی ازدواج، قراردادی است میان مرد و زن که با رعایت شرایط و موانع مخصوص تشکیل می‌شود و منشأ آثار و الزامات مشخصی می‌گردد. ازدواج از این دیدگاه یک عمل حقوقی صرف است ولی اگر این عمل حقوقی از زیر سلطه‌ی سنگین حقوق و قانون خارج شود و از زوایای روشن‌تر و واقع‌بینانه‌تر ملاحظه گردد، سهم عشق و عاطفه و قواعد اخلاقی و عقاید مذهبی و سنّت‌ها و ضرورت‌های اجتماعی در تکوین آن بیش از پیش آشکار خواهد شد. سهم عوامل و انگیزه‌های غیرحقوقی در تشکیل خانواده و تشیید مبانی و تحصیل اهداف آن به اندازه‌ای است که قانون‌گذاران و حقوقدانان خود به فراست، ضرورت کاستن از مداخله‌ی دولت و قانون و حقوق در مسائل آن را دریافته‌اند و به آن اعتراف کرده‌اند.
•دخالت دولت و قوانین موضوعه‌ی آن در خانواده تنها زمانی قابل توجیه است که به منظور تضمین قواعد اخلاقی و ضوابط مذهبی و برای حل و فصل اختلافات اعضا و حمایت از افراد ضعیف آن، به عمل آید. یکی از مظاهر مداخله‌ی قانون و قانون‌گذار در خانواده حمایت از آزادی اراده طرفین و به تبع آن تعیین سنّ ازدواج خانواده است.
•تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که میان سن ازدواج و درجه‌ی توسعه‌یافتگی جوامع نسبتی مستقیم وجود دارد. در کشورهای توسعه‌یافته سن ازدواج بالاتر و در کشورهای عقب‌مانده یا در حال توسعه پایین‌تر است.
•کتاب حاضر در سه بخش به ترتیب به بررسی مفاهیم مقدماتی، ولایت بر نکاح به طور کلی و تفصیل مسائل فقهی و حقوقی تزویج صغار می‌پردازد. هر بخش مشتمل بر چند فصل و هر فصل متضمّن چند مبحث است. در این فصول و مباحث، مسائل مربوط به ولایت بر نکاح و تزویج صغار به صورت تطبیقی مطالعه می‌شوند و با جمع‌بندی و نتیجه‌گیری نهایی، کار به سرانجام می‌رسد.