کتاب جنگ سایبری و حقوق جنگ
داتیکان : کتاب جنگ سایبری و حقوق جنگ به نویسندگی هیتر هریسن داینیس و ترجمه سعید حکیمی ها و هومان شاهرخ توسط نشر حقوقی میزان منتشر شد.
گزیده ای از مقدمه کتاب : در دوران معاصر انقلابهای متعددی اعم از فکری و صنعتی رخ داده ولی در بین آنها انقلاب فناوریهای جدید اطلاعاتی به طور کاملاً برجستهای خودنمایی میکند. نظریه «دهکده جهانی» مک لوهان، اکنون برای همه کاملاً ملموس و آشکار میباشد.
در تعریف جنگ اطلاعاتی گفته شده است که؛ جنگ اطلاعاتی یعنی کاربرد اطلاعات و سیستمهای اطلاعاتی به عنوان یک سلاح در درگیریهایی که اطلاعات و سیستمهای اطلاعاتی، یک هدف نظامی مهم به شمار میروند و جنگ سایبری نیز عبارت است از انجام یا آماده شدن برای انجام عملیاتهای نظامی مطابق با اصول مربوط به اطلاعات.
نبرد سایبری مبدع گونهای جدید از سلاحهای مدرن است که شدیداً استعداد ایجاد تغییرات بنیادین در عرصة نبردهای مدرن را دارد. فناوری رایانه امروزه تا جایی پیش رفته است که در آن نیروهای نظامی توانایی وارد کردن جراحت، کشتن و ایجاد خسارتهای فیزیکی از طریق فضای مجازی را دارند. دامنة نبرد سایبری میتواند از خشونتهای شبکهای بیضرر تا حملات شدید به ساختارهای زیربنایی ملی در نوسان باشد. از این رو در زمینه حقوق حاکم نیز ابهاماتی در رابطه با مشروعیت جنگهای سایبری وجود دارد.
در جنگ سایبری تلاش برای نفوذ به شبکهها، تلاش برای سرقت یا خرابکاری اطلاعات و تلاش برای فلج کردن سیستمهای نظامی و دولتی دارای فناوری پیشرفته را میتوان به عنوان سلاحهای سایبری نام برد که در حال حاضر این نوع از جنگها، از حیث همین سلاح، جهان را در آستانه تهدید و نگرانی قرار داده است.
به نظر میرسد این امکان وجود دارد که بتوان از طریق فضای سایبری و به کارگیری همین نوع روشها به عنوان سلاحی سایبری، در سیستمهای کنترل فرودگاه، سیستمهای حمل و نقل، سدهای برقآبی یا دستگاههای نیروگاههای هستهای اختلال ایجاد کرد. از حالات و سناریوهای بالقوه فاجعه باری مثل برخورد بین هواپیماها، انتشار سموم از کارخانه تولید مواد شیمیایی، اختلال در زیرساختهای حیاتی و سرویس هایی مانند شبکههای برق و آب، نمیتوان گذشت و عوامل آنها را معاف کرد؛ به ویژه آنکه قربانی اصلی چنین عملیات هایی در عمل غیر نظامیان هستند.
هنگام مواجهه با جنگهای سایبری، دو دسته از حقوق به شدت اهمیت پیدا میکنند؛ یکی حقوق توسل به زور و دیگری حقوق بشردوستانه بینالمللی.
بر مبنای اصل منع توسل به زور، هرگونه نقض حاکمیت کشورهای دیگر و کاربرد جنگ از منظر حقوق بینالملل جز در موارد خاص مذکور، ممنوع تلقیشده است. بدیهی است، در جنگهای زمینی، دریایی و هوایی به طور کلی جنگهایی که در فضای واقعی رخ میدهد، نیروهای نظامی میتوانند ورود و تحرکات دشمن را ببینند. هم چنین مرزهای بینالمللی به روشنی محدوده اعمال حق حاکمیت کشوری که مورد تهدید متجاوزی قرار گرفته را شناسایی نموده است و در نتیجه رفتارهای ناقض این حق و مصادیق آن، به گونهای ملموس قابل تشخیص و استناد است. اما در فضای سایبری وضع به گونهای متفاوت است و به علت غیر واقعی و غیر ملموس بودن این قلمرو، محدوده حاکمیت دولتها، حراست از آن و هم چنین تجاوز نامشروع به آن از منظر نقض حاکمیت ارضی دولتها و انطباق این حملات با تعریف مرسوم از تجاوز به این حاکمیت و فراتر از آن تعیین دولت یا نهاد متجاوز به راحتی قابل تشخیص نیست.
در این راستا، مطابق با حقوق بینالملل یک دولت میبایست میان حمله و منبع آن ارتباط برقرار کند؛ زیرا قوانینی که بر پاسخ مشروع به یک تهاجم حکومت میکنند، بر اساس دولت بودن یا دولت نبودن مهاجم متفاوت هستند.
این کتاب به طور جامع در 8 فصل به بررسی "اعمال" قواعد حقوق جنگ بر جنگهای سایبری و چالشهای مربوطه میپردازد.